Al sinds de gemeente Arnhem in 2017 de Subsidieregeling Aanjaagfonds in het leven riep, ondersteunt zij VvE’s bij het verduurzamen van hun woningen. “Met de Subsidieregeling Aanjaagfonds ondersteunen we inwoners uit de stad die ‘iets met duurzaamheid willen’. Ook VvE’s die een plan willen ontwikkelen voor het verduurzamen van hun woningen maakten hier gebruik van”, vertelt Afke Rond, ontwikkelmanager Energietransitie bij de gemeente Arnhem. 

Complexe besluitvorming 

Vanuit dit eerste contact van VvE’s met de gemeente bleek dat de meeste verenigingen zelf niet voldoende kennis en kunde in huis hebben om hun woningen te verduurzamen. Dat komt ook doordat het verduurzamen van woningen die onderdeel zijn van een VvE veel lastiger is dan een eengezinswoning verduurzamen, licht Rond toe. “Neem als voorbeeld de manier waarop VvE’s georganiseerd zijn. Als je met 100 mensen in een appartementencomplex woont, moet alles via VvE-vergaderingen besloten worden. Dus ook: of de woning verduurzaamd wordt en op welke manier.”

Vaak zijn splitsingsaktes en statuten van de VvE niet goed ingericht voor een soepele besluitvorming, legt Rond uit: “Als in de statuten een hoge aanwezigheidsplicht staat of zelfs dat iedereen mee moet stemmen om tot een beslissing te komen, wordt het lastig om knopen door te hakken.”  

Plan voor verduurzamen 

Om VvE’s meer te ondersteunen, startte Arnhem in 2021 met het werven en opleiden van VvE-coaches: Rond: “Dit zijn mensen die VvE’s helpen met de eerste stappen bij het maken van een plan voor het verduurzamen van de woning. VvE-coaches weten de weg, gaan met het bestuur of een duurzaamheidscommissie van een VvE om tafel en ontwikkelen dan gezamenlijk een stappenplan dat de vereniging houvast geeft.” De coaches werken vanuit Rijn en IJssel Energiediensten en zijn vindbaar via de website van het Regionaal Energieloket. 

VvE’s inventariseren 

Eind 2023 stelde de gemeente Arnhem vast dat de woningisolatie onvoldoende snel gaat en besloot dat het tijd werd om te versnellen. Ook moest het roer om als ze vanuit de gemeente meer VvE’s wilden bereiken: in plaats van wachten tot VvE’s haar zouden benaderen, wil de gemeente zelf proactief verenigingen benaderen. Rond: “We hebben toen bekeken om hoeveel VvE’s het gaat en hoe de woningen van deze verenigingen eruitzien. Daarnaast hebben we op basis van verschillende databronnen en met GIS de VvE’s op de kaart gezet: In welke wijken zitten veel VvE’s, waar zitten de grote VvE’s en waar de kleine?”  

Op basis van deze data blijkt dat 25% van de woningen in Arnhem onderdeel is van een VvE. Rond en haar collega’s ontdekten ook dat je VvE’s niet kunt zien als homogene groep en dat zij tegen verschillende dingen aanlopen: VvE’s verschillen bijvoorbeeld in omvang, organisatiegraad en wat betreft hun financiële situatie. “In Arnhem gaat het bijvoorbeeld om veel beneden-bovenwoningen, vaak monumentale vooroorlogse panden. Daar bestaat de VvE uit drie of vier appartementen. Dat vraagt om een heel andere aanpak dan bij een appartementencomplex met 150 woningen en een plat dak.” 

Proactief benaderen 

Nu Rond en haar collega’s weten waar VvE’s zich in de stad bevinden en welke omvang ze hebben, kunnen zij verenigingen ook proactiever benaderen met passende ondersteuning. Ze maken hiervoor gebruik van verschillende kanalen: “Vroeger moesten VvE’s ons vinden via de website van het Regionale Energieloket. Nu gaan wij zelf de wijken in en organiseren we bijvoorbeeld bij onze energieloketten specifieke avonden voor VvE’s. Verder zijn we aanwezig bij de buurtgesprekken over energie die Arnhem door de hele stad organiseert. Dit is veel laagdrempeliger.”  

Rond en haar collega’s gebruiken ook steeds meer lokale kanalen zoals duurzaamheidsgroepen in een wijk, het lokale buurtkrantje of de lokale socials. Nog een andere manier om VvE’s te bereiken is een warm netwerk opbouwen met de VvE- beheerders, vervolgt Rond. “VvE’s hebben meestal een VvE-beheerder die administratieve en organisatiezaken op zich neemt en de vereniging adviseert. Deze persoon heeft een goede ingang bij de vereniging. Daarom organiseren we nu ook beheerdersbijeenkomsten om te informeren en van elkaar te leren.” Ook stimuleert de gemeente Arnhem hen om aan de slag te gaan met een VvE-coach.  

Kennis delen 

Arnhem deelt haar aanpak voor het verduurzamen van woningen van VvE’s met buurtgemeenten. “Wij zijn een grote gemeente en kunnen daardoor gemakkelijker nieuwe dingen ontwikkelen. Andere gemeenten kunnen daar op meeliften.” Tegelijk vragen Rond en haar collega’s ook advies aan andere grote gemeenten. “We wisselen bijvoorbeeld ideeën uit met de gemeenten Rotterdam, Tilburg en Apeldoorn.” Heeft Rond nog een laatste gouden tip voor andere gemeenten? “Denk in subdoelgroepen, zet in op meerdere communicatiekanalen en houd in je achterhoofd dat je een lange adem nodig hebt.”, besluit de ontwikkelmanager Energietransitie. “Tussen een eerste idee voor verduurzaming van de woningen en de uitvoering zit vaak twee jaar of meer. Dus: wil je verduurzamen, start vandaag met plannen maken.”