Na een succesvolle subsidieaanvraag bij de Europese Unie ontvingen de gemeenten Waalwijk, Tilburg, Oosterhout, Eindhoven, Oss en Stichting VvE Belang in 2021 een driejarige subsidie voor het opzetten van het VTCB. Voor de gemeente Waalwijk paste dit mooi binnen haar Transitievisie Warmte waarvan het verduurzamen van woningen een belangrijk onderdeel is.  

VvE heeft behoefte aan ondersteuning

“Binnen onze gemeenten merkten we dat VvE’s veel behoefte hadden aan ondersteuning bij verduurzaming. Het VTCB sluit mooi aan bij die behoefte”, vertelt Sofie Wieme, beleidsmedewerker Duurzaamheid en Energie bij gemeente Waalwijk. Tijdens bijeenkomsten merkte Wieme dat leden van VvE’s wel willen verduurzamen, maar niet weten waar ze moeten beginnen. “Mensen met een eengezinswoning vinden het al lastig om hun woning te verduurzamen. Laat staan VvE’s. Zij moeten het met hun leden eens zien te worden over vragen als: willen we verduurzamen, hoe gaan we dat dan doen en wie gaat dat betalen?”  

Verder faciliteren of loslaten

Midden in coronatijd startten de vijf gemeenten met het benaderen van VvE’s. Dat was nog best een uitdaging omdat nergens een database bestond van bestuurders van VvE’s. “Soms staat een pand bijvoorbeeld in Waalwijk, maar woont de beheerder in Utrecht. Dan weet je niet wie je het beste kunt benaderen. De gemeente Waalwijk heeft er toen voor gekozen om alle bewoners van VvE’s uit te nodigen voor een voorlichtingsbijeenkomst.”

Tijdens de eerste bijeenkomst was de opkomst niet zo hoog. Dat kwam waarschijnlijk door corona, denkt Wieme. “In verband met corona moest de bijeenkomst online plaatsvinden. Tijdens een tweede voorlichtingsbijeenkomst konden we gelukkig wel bij elkaar komen en was de opkomst een stuk hoger.” 

3-daagse cursus 

In aansluiting op de voorlichtingsbijeenkomst konden bewoners zich aanmelden voor een 3-daagse cursus, vertelt Wieme. “Tijdens de eerste dag kregen zij informatie over juridische vragen zoals: “Wat is eigendom van bewoners en wat van de VvE? Op de tweede dag vertelde iemand van het Innovatieve Centrum Duurzaam Bouwen Rotterdam (ICDuBo) de uitvoering en technische mogelijkheden van duurzaam bouwen eFn renoveren. En op de derde dag ging het vooral over de specifieke situatie van deelnemers zelf en over de mogelijkheden van financiering.” Tussen 2021 en 2024 volgden 19 van de 130 VvE’s uit Waalwijk de 3-daagse cursus. Wieme: “Dat is meer dan we verwachtten.” 

Quickscan

Na de 3-daagse cursus bood de gemeente Waalwijk nog gelegenheid voor een keukentafelgesprek. Tijdens zo’n gesprek doet een adviseur een quickscan in de woning om te kijken waar bewoners het beste kunnen starten met verduurzamen. Daarnaast kunnen bewoners vragen stellen aan de adviseur. Daarna was het aan de VvE’s om het verder op te pakken. “We vroegen ons af: gaan we verenigingen nog verder faciliteren met subsidie of kunnen we het beter loslaten zodat zij het zelf oppakken? Andere gemeenten zoals Tilburg en Oss bieden VvE’s na het keukentafelgesprek ook nog een stappenplan. Wij besloten om het los te laten en VvE’s zo te stimuleren zelf aan de slag te gaan.” 

Steun van andere gemeenten

Binnen het VTCB-project hadden Wieme en haar collega’s veel steun aan collega’s van andere gemeenten. Zij hielpen elkaar bij het organiseren van de 3-daagse cursussen en deelden tips en tricks: “We leerden van andere gemeenten dat huis-aan-huisbladen een goede ingang bieden om de cursus te promoten. Veel bewoners van VvE’s zijn vaak al op leeftijd en spellen de huis-aan-huisbladen nog helemaal uit. Deze doelgroep vind je veel minder op social media.”  

Ook aan Stichting VvE-belang had gemeente Waalwijk veel steun: “Stichting VvE Belang heeft veel juridische kennis in huis over VvE-reglementen. Daarnaast heeft zij best practices van VvE’s buiten Brabant die aan de slag zijn gegaan met verduurzaming. Heel fijn om mee te liften op haar kennis en ervaring.” 

Aanpak op maat 

Wieme en haar collega’s leerden dat het ontwikkelen van een uniforme aanpak voor VvE’s niet werkt in de praktijk. “Als gemeente wil je graag tools ontwikkelen die je gemakkelijk breed kunt uitrollen. We ontdekten toen dat er geen standaard aanpak is die werkt voor alle VvE’s. VvE’s verschillen namelijk te veel van elkaar. Zo bestaan er grote verschillen in duurzaamheidsbehoeften tussen appartementencomplexen die 10 jaar oud zijn en woningen uit de jaren 60.” Ook de leeftijd van bewoners is bepalend. Wieme: “In een appartementencomplex met voornamelijk oudere mensen is de motivatie voor verduurzaming niet zo hoog. Die denken al snel: ‘Ik ben hier over drie jaar toch weg. Waarom zou ik nog investeren met als gevolg dat mijn VvE-bijdrage stijgt?’” 

Doorstart 

Wieme wil in de toekomst daarom subgroepen apart benaderen en hen een maatwerkaanpak bieden. “Op dit moment ontvangen we geen subsidie meer van de Europese Unie. We betalen de ondersteuning van VvE’s nu zelf als gemeente. Daarom kijken we kritisch naar wat wel en wat niet werkt. Ik denk dat we echt toe moeten naar een aanpak op maat.”